Overgewicht en hyperinsulinaemie
S.van As, arts
Inleiding:
Type II diabetes gaat aanvankelijk samen met een te hoog insulinegehalte van het bloed: een
hyperinsulinaemie. Bij de diabetes type I die in de jeugd aanwezig is en in sommige gevallen van
diabetes type II is er een gebrek aan insuline.
Wij noemen diabetes suikerziekte. Dit is een ongelukkig woord, want diabetes is geen ziekte van de
bloedsuikers, maar een afwijking van de insuline. Dit taalgebruik verduistert de aard van de ziekte.
Helaas wordt deze pas herkend, wanneer er te veel suiker in het bloed of de urine aanwezig is. De suiker
is echter een symptoom, niet de oorzaak.
Wanneer wij eten stijgt het insulinegehalte in het bloed, waarbij koolhydraten een grotere stijging
geven dan eiwitten. Wanneer het insulinegehalte van het bloed stijgt, slaat de lever overtollig suikers
op. Uyeda en zijn collega’s isoleerden een eiwit (carbohydrate response element-binding protein
ChREBP), dat er voor zorgt dat de extra koolhydraten uit de voeding worden omgezet in vet.
Zelfs wanneer wij heel veel suiker eten en hoge insulinespiegels hebben, kan lange tijd het
bloedsuikergehalte van het bloed op het goede peil worden gehouden. Wij zien vaak dat pas na 10 of 20
jaar de bloedsuikerwaarden stijgen.
Stellingen:
Het symptoom dat het meest op de voorgrond staat bij een verhoogd insulinegehalte is overgewicht en
wel een toename van de omvang van het middel. Wanneer de taille in omvang 80% van de heupomvang bedraagt
of zelfs meer, is er een goede kans dat de patiënt hyperinsulinaemie heeft.
Insulineverhoging is een belangrijke factor in het ontstaan van hart- en vaatziekten.
3-Aug-98 American Heart Association High Blood Levels
of Insulin Possible Independent Predictor of Heart Attack Risk |
Hoe weet je of de insuline te hoog is?
Stijging van insuline in het bloed is een van de meest gemiste diagnosen in de gezondheidszorg.
Ik heb gedurende 2 jaar een test gedaan. Ik heb na een ontbijt enkele malen bloedsuikers en
insulinespiegels in het bloed laten meten. Mensen kwamen nuchter naar het laboratorium, waar eerst
nuchter bloed afgenomen werd. De test kan gedaan worden met 50 tot 100 gram suiker. Het voordeel is dat
men de test dan "standaardiseert", het nadeel is dat veel mensen helemaal geen suiker
gebruiken en dat ze niet zelf kunnen waarnemen dat ook broodconsumptie een grote stijging van insuline
veroorzaakt. Daarom is er gekozen om insuline- en suikerspiegels te meten na een ontbijt met brood en
een sapje. Om het toch een beetje te standaardiseren krijgen de mensen richtlijnen mee.
De proefpersoon neemt een beetje overdreven versie van een "normaal" ontbijt mee: 2
boterhammen met zoetigheid, een glas sinaasappelsap, 2 koppen thee met 2 klontjes suiker, of honing.
Hierna mocht men niet meer eten en werd na een ½ uur en na 2 ½ uur weer bloed afgenomen en werden de
insuline- en suikerspiegels gemeten. Nu werd er weer gegeten: brood, een koekje, chocola en een kopje
koffie (de meeste mensen hadden zich er echt op verheugd en zaten daar lekker een croissantje of een
reep chocola te smikkelen, sommigen wisten al dat ze daar helemaal beroerd van zouden worden en deden
heel matig). Een half uur later werd weer bloed afgenomen, waarna men kon vertrekken.
Ontbijt met thee |
Gram koolhydraat totaal 60 gram |
“Lunch” en koffie |
Gram koolhydraat totaal 60 gram 14 gram |
De resultaten ziet u in de tabel.
De metingen zijn dus niet gebaseerd op een gestandaardiseerde test met 50 – 100 gram suiker. Het is een
studie naar verloop van bloedsuikers en insuline op basis van een "normaal" ontbijt en een wat
overdreven koffiepauze.
Veel patiënten met hyperinsulinaemie zijn te dik. Men kan iedereen die te dik is verdenken van
hyperinsulinaemie. Maar dit is niet altijd zo, ook magere mensen kunnen insulinestoringen hebben.
Patiënte C is een jong meisje van 17 jaar dat chronisch vermoeid was en al 2 jaar niet meer naar school
ging. Ze was heel mager en haar huid zat vol met acne. Zij at wat fruit in de ochtend soms wat müsli, in
de middag wat chips en voor het avondeten pasta. Daarnaast dronk ze dagelijks frisdranken zoals
coca-cola. Zij eet nu heel goed en voelt zich prima.
Hier volgt een selectie uit een groot aantal analyses:
Normaal beeld bij belasting Insuline mU/l. Bloedsuiker mmol/L.
Pt. A |
Nuchter |
½ u. na ontbijt |
2 ½ u na ontbijt |
na lunch |
Suiker mmol/l |
4.8 |
7.0 |
4.8 |
6.2 |
Insuline mU/l |
6.5 |
63.8 |
6.6 |
36.8 |
Te hoge stijging, maar insuline keert naar normaalwaarden terug na 2 ½ uur.
Pt. B |
Nuchter |
½ u. na ontbijt |
2 ½ u na ontbijt |
Na lunch |
Suiker mmol/l |
5.0 |
7.6 |
4.8 |
5.4 |
Insuline mU/l |
5.2 |
154 |
8 |
95 |
Pt 17 jr. Insuline keert niet meer terug naar normaalwaarden, plus accumulerend effect.
Pt. C |
Nuchter |
½ u. na ontbijt |
2 ½ u na ontbijt |
Na lunch |
Suiker mmol/l |
4.7 |
6.3 |
5.2 |
7.6 |
Insuline mU/l |
6.9 |
96.6 |
73.6 |
180 |
Patiënte 45 jr met ernstig overgewicht.
Pt. D |
Nuchter |
½ u. na ontbijt |
2 ½ u na ontbijt |
Na lunch |
Suiker mmol/l |
4.9 |
7.6 |
4.8 |
7.0 |
Insuline mU/l |
10.6 |
228.3 |
164.4 |
282.4 |
Patiënt 56 jr. met hoge nuchtere waarden en hoge glucose spiegels.(diabetes)
Pt. E |
nuchter |
½ u. na ontbijt |
2 ½ u na ontbijt |
Na lunch |
Suiker mmol/l |
4.5 |
14 |
7.2 |
9.8 |
Insuline mU/l |
24.1 |
280 |
90 |
160 |
Patiënte met een echte hypoglycaemie na 2 ½ uur en te lage insuline spiegels
Pt. F |
nuchter |
½ u. na ontbijt |
2 ½ u na ontbijt |
Na lunch |
Suiker mmol/l |
3.0 |
6.4 |
2.3 |
4.2 |
Insuline mU/l |
3.2 |
33.5 |
6 |
23 |
Bespreking van de uitslagen:
Er zijn 4 kenmerken, men zou kunnen zeggen 4 stadia:
Wij zien bij patiënten A t/m F normale of hoge bloedsuikerspiegels, zij hebben helemaal geen
hypoglycaemie, zoals zij zelf dachten.
Normaal ligt de beginwaarde in de ochtend rond de 5. Wanneer de nuchtere waarde boven de 20 ligt spreken
wij van diabetes. Wanneer waarden na belasting boven de 100 uitkomen kan men van hyperinsulinaemie
spreken.
Een te hoge nuchtere insulinespiegel en te hoge bloedsuiker toont diabetes type II aan. De
diagnose diabetes wordt jammer genoeg gesteld op basis van het suikergehalte van het bloed en/of de
nuchtere insulinewaarden. De meeste patiënten hadden normale bloedsuikers en zij hadden normale nuchtere
insulinewaarden. Het lijkt dus dat zij geen diabetes hebben, maar zij hebben wel degelijk een ernstige
aandoening.
Het meest opmerkelijke is dat jongere mensen, die na het eten torenhoge insulinewaarden hebben, wel
normale bloedsuikerspiegels hebben. Hierdoor blijft hun probleem geheel verborgen.
Vertering.
Koolhydraten worden gespitst door enzymen, dit begint al in de mond daar speeksel alfa-amylase bevat,
een koolhydraatspitsend enzym. Ook de pancreas maakt amylase. De lange suikerketens worden hierdoor
opgesplitst waardoor de enzymen van de dunne darm de vertering kunnen voortzetten. Elke cel van de
darmwand van de dunne darm bevat 3.000 kleine uitstulpingen, de z.g. microvilli. Hier worden enzymen als
sucrase, lactase en maltase geproduceerd. Zij bewerkstelligen de splitsing in enkele suikers; 10% van
alle enzymen in de darmwand zijn suikersplitsende enzymen. Suikers worden opgenomen in de darmcel en
worden daarna afgegeven aan het bloed.
Wij kunnen meten hoeveel suiker er wordt opgenomen door (experimenteel) het suikergehalte van dit bloed
te meten. Op deze manier kan men verschillende voedingsstoffen met elkaar vergelijken en dit in een
tabel optekenen. Men noemt dit de glycaemische index. Men kan glucose of wit brood als uitgangswaarde
nemen.
Wanneer men brood vergelijkt met andere voeding dan stelt men het op 100 %, volkoren brood op 99%,
glucose op 138% en aardappel op 135%.
Brood, banaan en aardappel maken een groot deel van ons “normale” menu uit.
Het is heel erg jammer, maar gezond snoepen bestaat niet. Wanneer wij gezond proberen te snacken of
"snoepen" komen wij, wat de suikers betreft, verkeerd uit. U ziet in de tabel dat u met
maltose, rozijntjes, honing, müsli, rijst(wafels) en volkoren brood nog hoger
uitkomt dan met gewone suiker uit de suikerpot. Deze voeding heeft een zeer ongunstig effect op de
bloedsuikers.
Een extra probleem is dat wanneer het insulinegehalte in het bloed stijgt de suikersplitsende enzymen in
de darm toenemen, waardoor er meer suiker vrijkomt dan bij gezonde mensen.
Glycaemische index (textbook of Gastro-enterology T. Yamada, 1995)
Percentage vergeleken met wit brood.
Maltose |
152 |
Problemen die vaak in de praktijk voorkomen:
Insuline is zeer schadelijk voor de gezondheid, daar het samenhangt met allerlei andere
ziekten:
Hyperinsulinaemie en onvruchtbaarheid
Pas de laatste jaren is gebleken dat cystes in de ovaria(24), het polycysteus ovarium (PCOS)
syndroom, wordt veroorzaakt door hyperinsulinaemie. Dit syndroom gaat vaak gepaard met
onvruchtbaarheid. Toename van insuline gaat gepaard met een te hoog testosterongehalte bij vrouwen
en afname van dehydro-epiandrosteron (DHEA). De verstoring van deze hormonen is verantwoordelijk
voor dit syndroom. Een te hoge ratio testosteron: DHEA is een goede indicatie voor type II
diabetes.
Regardless of treatment, women with epilepsy demonstrate an increased prevalence of PCOS compared to healthy women (Herzog et al., 1984). This relationship can be further complicated by drug therapy, as anticonvulsants (valproate [Depakene], carbamazepine [Tegretol] and lithium) often used to treat epilepsy may change the serum concentrations of sex hormones |
Depressie
In de westerse wereld kunnen wij een enorme toename waarnemen van psychische en psychiatrische
aandoeningen. Tot de meest verkochte "medicijnen" behoren Prozac®, Seroxat® en Zoloft®,
middelen die onze paniek en emotionele stress moeten wegnemen.
Schizofrenie en depressie komt 3-4 maal vaker voor bij diabetespatiënten.
De normale rol van insuline is om de opname van suiker te regelen in de spier-, lever- en vetcel. De
hersenen en ook de lever kunnen glucose opnemen zonder tussenkomst van insuline.
Patiënten met hyperinsulinaemie hebben een hoge concentratie van glucose in de hersenen. De overmaat aan
glucose kan de cel beschadigen. Het mechanisme van de depressie is niet geheel bekend, maar mogelijk
heeft het zijn werking via een verstoring van het vetzuur-metabolisme. (Patricia Kane, Ph.D. and Nancy
Mohr, Millville, New Jersey, USA. Published in Explore! Volume 8, Number 1, 1997)
Veroudering
Insuline speelt een belangrijke rol in versnelde veroudering, blindheid, nierziekten, dementie en
kanker.
Hart en vaatziekten.
Insuline en IGF-1 (insuline-like growth factor) spelen een rol in de veroudering en het ontstaan van
hart- en vaatziekten.
Bij veroudering neemt IGF-1 af, terwijl insuline stijgt.
Insuline beïnvloedt het collageen van de vaatwand.
University Research Institute of Ageing, Universidad Autonoma de Madrid (Hospital de la Princesa)
Madrid, A Ruiz-Torres
Het insulinesysteem in het lichaam is zeer oud: |
Darm communicatie.
Insuline is niet de enige factor die de bloedsuikers controleert. Het lichaam en de regelmechanismen in
het lichaam zijn veel complexer dan wij denken. Er zijn veel stoffen in de darm zijn die honger,
verzadiging en insulineproductie reguleren, maar er zijn slechts 2 stoffen die werkelijk effect hebben
op insulineproductie. Deze stoffen zijn Gastric inhibitory polypeptide (GIP) en Glucagon-like factor
(GLP-1) genoemd. GIP remt ook de vorming van maagzuur en het legen van de maag. GLP-1 is een krachtige
insulinestimulator.
Eigenlijk weten wij niet genoeg over het lichaam. De oplossing is echter eenvoudig: elimineer het
zetmeel.
Glucagon.
Glucagon is voor een groot deel de tegenhanger van insuline. Het breekt in de lever opgeslagen suiker en
vet af. Glucagon wordt verhoogd door inspanning, waardoor de bloedsuikers stijgen om energie te leveren
aan de spieren. Doordat de bloedsuikers van binnen uit worden verhoogd, neemt het insulinegehalte niet
toe. Wanneer er echter hoge insuline-spiegels bestaan, kan glucagon zijn werk niet doen en geen suiker
vrij maken.
Mensen met hyperinsulinaemie hebben niet de hele dag hoge insulinespiegels. Zij hebben dat direct na een
koolhydraatrijke maaltijd. Het is dus van belang om te gaan sporten voor een maaltijd anders worden er
geen suikers of vetten verbrand.
Om over na te denken.
De arts bemerkt pas dat iemand diabetes heeft wanneer er suiker in de urine verschijnt of wanneer er
hoge suikerspiegels in het bloed worden aangetroffen. De dokter zegt meestal tegen
diabetespatiënten:
* U moet eerst afvallen, dan komt de suikerspiegel wel naar beneden. Hij vertelt echter niet dat men
alleen kan afvallen door de suikers weg te laten.
* Medicijnen verlagen de bloedsuikers.
* De meeste diabetespatiënten hebben verhoogd cholesterol en krijgen bovendien cholesterolverlagende
middelen, hetgeen een extra risico vormt.
Waarom schrijft de huisarts u middelen voor wanneer u problemen heeft met insuline of bloedsuikers?
Glaxo: Diabetes is a chronic disease characterized by high blood sugar levels. The mechanism is complex. The cells throughout the body develop a condition called insulin resistance, the body’s cells cannot use the sugar (glucose) effectively, and it stays in the blood. Over time, blood sugar levels rise, and type 2 diabetes develops. Avandia works to overcome this insulin resistance by making the body’s cells more sensitive to insulin. Merck: High blood sugars and hyperglycaemia is a consequence of the |
Er zijn 5 groepen medicijnen die voorgeschreven worden aan mensen met diabetes II.
Thiazolidinediones, alpha glucosidase remmers, sulfonylureumderivaten, biguanides en
middelen uit de meglitinide groep
Thiazolidinediones
Rezulin is na 3 jaar van de markt gehaald, door vele sterfgevallen.
Bijwerkingen: Leverschade, gewichtstoename en dood.
Avandia van GlaxoSmithKline is 100 maal sterker dan Rezulin,
Unieke werking: de weerstand van de lever- en spiercel tegen insuline vermindert. .
Actos van Eli Lilly uitgebracht in 1999 kost $ 100 per maand.
DAVID WILLMAN , Los Angeles Times Staff Writer |
Alpha Glucosidase Inhibitors:
Acarbose AGI van Bayer. Een nieuw product dat voorkomt dat de koolhydraten worden
opgenomen in de darm.
Gefermenteerde soja is een alpha-glucosidase
remmer: |
Sulphonylureumderivaten:
Orinase, Tolinase, Diabenese. Glucotrol and Glucotrol XL,
Glyburide, Micronase, etc.
Deze middelen stimuleren de pancreas meer insuline te maken:
Bijwerking: gewichtstoename.
Glucophage (metformin) van Bristol. Kost in de USA $59.60 per maand.
Dit middel maakt de lever en spier gevoeliger voor insuline waardoor meer suikers worden opgeslagen in
de cel.
Bijwerking: maag- en darmklachten, dood door lactische acidose.
Meglitinide groep
Prandin
Repaglinide stimuleert de pancreas meer insuline te maken.
Bijwerkingen: gewichtstoename.
Er zijn dus 3 principes. Medicijnen zorgen er voor dat:
Waarom is dit schadelijk:
Ook het middel Xenical werkt op het principe dat de darm het eten niet opneemt.
In dit geval vet. 33% van het gegeten vet wordt niet geabsorbeerd. Dit middel wordt ook
voorgeschreven aan mensen met diabetes om ze af te laten vallen.
Probleem: verlies van vetoplosbare vitaminen.
Plantaardige insulineremmende middelen.
Het is mogelijk om de insulinehuishouding en de bloedsuikers op een natuurlijke manier te beïnvloeden.
Naast een koolhydraatarme voeding en veel beweging, zijn er verschillende plantaardige middelen op de
markt die kunnen worden ingezet bij hyperinsulinaemie. Alle vezels spelen een belangrijke rol in de
insulinehuishouding. Zij verlagen cholesterol en insuline.
Waarschuwing en disclaimer. |
Inositol.
Consumptie van zetmeel en suiker vertegenwoordigt voor diabetespatiënten een dubbel probleem:
Inositol speelt een rol in het regulieren van de informatie die insuline overbrengt op de cel.
Bijna alle inositol in de natuur bestaat in de vorm van myo-inositol (fytaat of IP6). Inositol lijkt op
glucose. Er is dan ook een duidelijke interactie tussen suiker en inositol: toediening van inositol
verlaagt het suikergehalte van het serum; glucose in de darm remt daarentegen opname van inositol.
Inositol suppletie verlaagt insuline en cholesterol in het bloed. Inositol wordt gebruikt als
geneesmiddel bij nierstenen en onvruchtbaarheid veroorzaakt door polycysteuze ovaria (PCOS). In bepaalde
gevallen geneest het depressie.
Glucagon is de tegenspeler van insuline en maakt juist suiker vrij uit de levercel. Het bindt zich aan
een andere receptor maar maakt ook gebruik van inositol.
Het volgende experimenten laten zien dat inositol uit het dieet invloed heeft op de suikerstofwisseling.
hersenen en het bloed was zeer laag.
Daarna kregen zij een dieet dat 1% fytaat bevatte, hierdoor werd het inositol gehalte in de hersenen en
het bloed 10 maal zo hoog.
Soja
Soja bevat stoffen die, net als inositol, insuline en cholesterol verlagen en kanker remmen.
Soja bevat isoflavonen (genisteïne en daidzeïne). Soja bevat lignanen en gefermenteerde soja is een
alpha-glucosidaseremmer, even krachtig als zijn chemische partner.
Isoflavonen remmen kankercellen in vitro. (Wanneer men kankercellen kweekt kan mem bestuderen welke
stoffen de groei van de cellen remt. Men noemt zo'n onder zoek "in vitro", in glas).
Isoflavonen en lignanen verlagen het schadelijke LDL-cholesterol. 20 gram soja-eiwit per dag is al
voldoende. Bovendien verhoogt het, het goede HDL-cholesterol. Soja helpt bij menopauze klachten en
botontkalking.
Kruiden.
Uit onderzoek van Kar en Choudhary bleek dat kruiden in de dosering van 250 mg/kg 1-3 per dag de
bloedsuikers doen dalen. (ongeveer 15 gram 1-3 per dag).
De volgende planten hebben een gunstige werking, de eerst genoemde plant is het sterkst de andere worden
vermeld in volgorde van werking: Coccinia indica (Pompoen-Kalebas familie), Tragia involucrata, Gymnema
sylvestre, Pterocarpus marsupium, Trigonella foenum-graecum (fenegriek), Moringa oleifera, Eugenia
jambolana, Tinospora cordifolia, Swertia chirayita, Momordica charantia, Ficus glomerata, Ficus
benghalensis, Vinca rosea, Premna integrifolia, Mucuna prurita, Terminalia bellirica, Azadirachta
indica, Dendrocalamus hamiltonii, Zingiber officinale (Gember), Aegle marmelos, Cinnamomum tamala
(Kaneel), Trichosanthes cucumerina (slangkalebas) and Ocimum sanctum(Basilicum).
Kar A, Choudhary BK, Bandyopadhyay NG.Comparative evaluation of hypoglycaemic activity of some Indian
medicinal plants in alloxan diabetic rats. J Ethnopharmacol 2003 Jan;84(1):105-8
Coccinia indica
Toediening van het extract van bladeren van Coccinia indica (200 mg/kg ) heeft een bloedsuikerregulerend
effect en verhoging van insuline. Het kan gebruikt worden door mensen met aangetoond lage
insulinespiegels.
Biology 2002, Vol.40, No.3, pp. 165-170 Effect of Coccinia indica on Blood Glucose, Insulin and Key
Hepatic Enzymes in Experimental Diabetes S. Venkateswaran 1 and L. Pari 1 Annamalai University,
Department of Biochemistry, Faculty of Science, Annamalainagar, India
Tragia involucrata
Tragia involucrata wordt vaak voorgeschreven in traditionele geneeskunde. Het extract van T.
involucrata heeft een ontstekingsremmend en insulineverlagend effect.
Gymnema sylvestre
Gymnemezuur IV, en niet de andere 4 glycosides verlagen bloedsuiker. ( 3.4-13.4mg/kg) met 13.5 tot
60.0%. Het heeft geen effect op proefdieren met normale suikerspiegels.
Sugihara Y, Nojima H, Matsuda H, Murakami T, Yoshikawa M, Kimura I.Antihyperglycemic effects of gymnemic
acid IV, a compound derived from Gymnema sylvestre leaves in streptozotocin-diabetic mice. J Asian Nat
Prod Res 2000;2(4):321-7
Fenegriek
In India en Jemen wordt er na het eten handenvol fenegriek zaadjes gegeten. Deze traditie blijkt zeer
zinnig te zijn. Uit onderzoek blijkt dat gebruik van 100 gram per dag gemalen gedroogde fenegriek een
daling van bloedsuikers veroorzaakt. Ook ziet men een daling van het LDL-cholesterol. Op de lijst
hierboven staat fenegriek als 4de plant genoemd, de dosering uit onderzoek wordt hoger voorgesteld.
Bitter melon van de Cucurbitaceae familie
Momordica charantia (synoniemen Momordica chinensis, M. elegans, M. indica, M.
operculata,)
Deze plant uit de kalebasfamilie het heeft zeer veel positieve werkingen: het doodt wormen en bacteriën,
is een antioxidant, remt tumoren en stimuleert het immuunsysteem. De bitter melon verlaagt cholesterol
en triglyceriden. Ook andere planten die tot deze familie behoren zoals de pompoen (pompoenzaden en
pompoenolie) hebben kankerremmende en parasietdodende eigenschappen.
In bovenstaande lijst komt het op de 10de plaats als insulineverlagend middel.
Tinospora cordifolia
Sommige Ayurvedische middelen hebben combinatieformules; bijvoorbeeld Phyllanthus emblica 160mg,
Curcuma longa 160 mg, Tinospora cordifolia 160 mg, Aegale marmelos 160 mg, Andrographis paniculata
160 mg en wordt voorgeschreven bij diabetes type II. De plant kan ook enkelvoudig worden
voorgeschreven.
advies albicans analyse antibioticagebruik behandeling besmetting blastocystis boek buik buikpijn candida clioquinol coeliakie constipatie daniel darm darmflora darmklachten diarree dientamoeba fragilis genees gentechniek giardia gisten glutenintolerantie hominis jeuk kinderen koolhydraten lamblia maagzweer medisch melk mglab moe ontlastingsonderzoek opgezette overgewicht parasieten paromomycine prikkelbare probiotica reizen review schimmels test tft tropen vermoeidheid voedselallergie winderigheid